Οικολαγωνικά!
Εργαστήρια διάρκειας 2,5 – 3 ωρών περίπου το καθένα, με παρουσιάσεις, παιχνίδια και πολλές άλλες δραστηριότητες στον εξωτερικό χώρο, κηπουρική, κομποστοποίηση, μεταποιήσεις, επισκευές. Τα εργαστήρια προσεγγίζουν διαφορετικές θεματικές ενότητες οι οποίες αλληλοκαλύπτονται και προσαρμόζονται στις ηλικιακές ομάδες στις οποίες απευθύνονται. Κάθε ενότητα αποτελείται από μια παρουσίαση μέγιστης διάρκειας τα 20 λεπτά, αμέσως μετά το εργαστήριο θα αφορά δραστηριότητες που έρχονται να συμπληρώσουν τις έννοιες που παρουσιάστηκαν.
Στον πολυχώρο “Μια Άλλη Ζωή” μπορούν να φιλοξενηθούν μέχρι 12 παιδιά κάθε φορά.
Το κόστος ανέρχεται στα 12 ευρώ ανα εργαστήριο.
Το εργαστήριο έχει διαμορφωθεί με γνώμονα την μικρότερη και ορθή χρήση πρώτης ύλης.
Ακολουθεί μια σύντομη περιγραφή μερικών εργαστηρίων και δραστηριοτήτων.
1) Πλανήτης Γη, ο οίκος μας.
Ποια είναι η ιστορία του πλανήτη μας, τι έχει συμβεί από την στιγμή του Μπίγκ-Μπάνγκ μέχρι να εμφανιστούν οι πρώτοι ζωντανοί οργανισμοί; Ποιες είναι οι συνθήκες αυτές που επέτρεψαν την εμφάνιση της ζωής πάνω στην Γη;
Μια περιήγηση στα μεγέθη του σύμπαντος, από το πολύ μικρό στο πολύ μεγάλο.
Δραστηριότητες:
Τα παιδιά καλούνται να διαμορφώσουν τις συνθήκες αυτές που οδήγησαν στην εμφάνιση της ζωής στον πλανήτη. Παίζουν με κουάρκ και άτομα, κάνουν συνδυασμούς μέχρι να φτιάξουν τις συνδέσεις που θα διαμορφώσουν την ατμόσφαιρα πάνω στο πλανήτη. Θα πρέπει να τα σκεφτούν όλα, το φως, την θερμοκρασία, το οξυγόνο. Και έτσι σιγά σιγά φτιάχνουν εκ νέου την ιστορία της Γης και της Ζωής.
Παράλληλα θα έχουν την δυνατότητα να έχουν μια εικόνα και αίσθηση του συμπαντικού χρόνου. Θα μεταφέρουμε μαζί την ιστορία 16 εκατομμυρίων χρόνων σε μια μέρα. Συνειδητοποιώντας έτσι πως ο άνθρωπος εμφανίστηκε μόλις τα τελευταία δέκατα του δευτερολέπτου. «Και αν εμείς κατοικούμε στον πλανήτη αυτό τα τελευταία 150.000 χρόνια, πριν από εμάς οι δεινόσαυροι έζησαν για 150 εκατομμύρια χρόνια πάνω στη Γη.»
Κατασκευές:
Μεγάλο ρολόι από χαρτόνι με την προσαρμογή των γεωλογικών χρόνων σε 24 ώρες. Τα παιδιά θα κολλήσουν διάφορα είδη έτσι όπως εμφανίστηκαν. Στο τέλος, όταν πρόκειται για τάξη, κρατάνε την κατασκευή.
Χρησιμοποιώντας τα βασικά στοιχεία (Οξυγόνο, υδρογόνο, άνθρακα, άζωτο) θα φτιάξουν τις βασικές ενώσεις που είναι απαραίτητες για την ύπαρξη ζωής στον πλανήτη.
2) Η δική μας ιστορία, η οικογένεια των Ανθρωποειδών και ο Σοφός Άνθρωπος
«Αν μπορούσε να μεταφερθεί κανείς πριν από 2 εκατομμύρια χρόνια θα έβλεπε αρχαικούς ανθρώπους να κλαίνε, τα παιδιά τους να παίζουν, οι ίδιοι να τσακώνονται και να προσπαθούν να κυριαρχήσουν. Το ίδιο έκαναν όμως και οι ελέφαντες και οι χιμπατζήδες. Ενώ εμείς, οι σοφοί άνθρωποι, οι Homo sapiens δεν υπήρχαμε ακόμα.
Όπως ένα παιδί δυσκολεύεται να καταλάβει την μη ύπαρξη του. Έτσι και εμείς:
«Και εγώ που ήμουνα», με ρωτάνε τα παιδιά μου όταν τους λέω μια δική μου ιστορία από τα παλιά. Δεν υπήρχατε ούτε στην φαντασία μου τους απαντώ».
Δραστηριότητες:
Θα φτιάξουμε μια κλίμακα του γεωλογικού χρόνου είτε σε μορφή ρολού, όπου και πάλι όταν πρόκειται για τάξη θα μπορούν να κρατήσουν την κατασκευή, είτε εκ νέου τοποθετώντας στις διάφορες γεωλογικές περιόδους που υπάρχουν σε ήδη προσαρμοσμένη κλίμακα σε ρολό από φελλό. Τα γεγονότα εκτείνονται κατά μήκος των τειχών και επιτρέπουν στο παιδί (και εμάς) να περιπλανηθεί ήσυχα μέσα στο χρόνο, να κάνει συνδέσεις μεταξύ γεωλογικών, πολιτιστικών και ιστορικών γεγονότων …
3) Γη, ένας πλανήτης όλο θάλασσα. Η τροφική αλυσίδα της θάλασσας και το θαλάσσιο οικοσύστημα.
Όλοι οι οργανισμοί, μικροί μεγάλοι έχουν έναν σημαντικό ρόλο στην ισορροπία του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Η επιβίωση του ενός εξαρτάται από αυτή του άλλου. Ποιος τρώει ποιον, και πως διαταράσσεται η ισορροπία όταν κάποιος οργανισμός εξαφανιστεί. Πως λειτουργεί η τροφική αλυσίδα, τα παιδιά θα παίξουν τους ρόλους του πλαγκτόν, του αχινού, των ψαριών και των ανώτερων θηρευτών φτιάχνοντας μια ζωντανή τροφική αλυσίδα και βλέποντας σε ποια σημεία εντάσσεται και ο άνθρωπος πως την επηρεάζει και πως επηρεάζεται. Ποια θαλάσσια είδη μπορούμε να καταναλώνουμε.
Δραστηριότητες:
Το παιχνίδι της τροφικής αλυσίδας και Ντόμινο τροφικής αλυσίδας:
Κάρτες με τους θαλάσσιους οργανισμούς μοιράζονται στα παιδιά. Η κάθε κάρτα έχει κάποιον θαλάσσιο οργανισμό (φωτογραφία) και ακριβώς από κάτω σε μικρογραφία του οργανισμούς με τους οποίους τρέφεται.
Το κάθε παιδί ανάλογα με την κάρτα που έχει λάβει και έχει κρεμάσει στο λαιμό του, ακουμπάει με το χέρι στον ώμο του παιδιού που τρώει. Έτσι φτιάχνεται μια ζωντανή τροφική αλυσίδα.Το κάθε παιδί κολλάει τον οργανισμό που αντιπροσωπεύει σε ένα χαρτόνι ζωγραφίζοντας ένα τόξο προς αυτό που τρώει. Φτιάχνουν την τροφική αλυσίδα της θάλασσας, την οποία κρατάνε.
4) Τα θαλάσσια θηλαστικά της χώρας μας και η προστασία τους.
Ποιοι είναι οι κάτοικοι των ελληνικών θαλασσών, και ποια τα χαρακτηριστικά των θηλαστικών, οι απειλές και η ανάγκη για την προστασία τους.
Δραστηριότητες
- Βρες που ανήκει.
- Φτιάξε την δική σου αφίσα για την προστασία των θαλάσσιων θηλαστικών.
Σκέψου τρόπους προστασίας των θαλάσσιων Θηλαστικών, Φτιάξε μια λίστα με τους τρόπους που σκέφτηκες, και μετά για τον καθένα φτιάξε ένα σκίτσο η μια ζωγραφια, Πριν σχεδιάσεις την αφίσα σκέψου: -Τον τίτλο, Το βασικό μήνυμα, Που θα μπούνε τα σκίτσα, Αν θα μπουν φωτογραφίες και που.Εναλλακτικά για πιο μικρά παιδιά, διαλέγουν από μια σειρά σκίτσων κάποιες δράσεις προστασίας τις κολλάνε και τις ζωγραφίζουν για να φτιάξουν την αφίσα τους.
Κρεμάμε την αφίσα και συζητάμε απλές καθημερινές συνήθειες που μπορούμε να υιοθετήσουμε για την προστασία του περιβάλλοντος.
- Για να δούμε τα μεγέθη.
Ξετυλίγοντας το κουβάρι από την ουρά μέχρι το ρύγχος μιας πτεροφάλαινας!
5) Το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.
Τι είναι το κλίμα, πως έχει εξελιχθεί στον γεωγραφικό χρόνο, πως επηρεάζεται και πως επηρεάζει τον πλανήτη μας. Ποια είναι η δική μας συμμετοχή και τι μπορεί να κάνει ο καθένας μας για να το προστατεύσει.
Δραστηριότητες:
Ο πλανήτης αλλάζει, εμείς?
- Παιχνίδι ρόλων:
“Τα κύρια θύματα της υπερθέρμανσης του πλανήτη δεν είναι οι βασικοί υπεύθυνοι” Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες οι οποίες “μεταφέρονται” σε χώρες που παράγουν διοξείδιο του άνθρακα η σε χώρες που θα υποστούν τις συνέπειες. Οι ομάδες παρουσιάζονται μεταξύ τους (χαρακτηριστικά των χωρών που ενσαρκώνουν). Ανακαλύπτουν τι τους συνδέει και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει ένα «χρέος για το κλίμα» των χωρών του Βορρά έναντι των χωρών του Νότου. Στη συνέχεια, οι ομάδες «θυμάτων» καλούνται να εκφράσουν τα αιτήματά τους για να βγουν από αυτήν την κατάσταση της αδικίας, ενώ οι ομάδες «υπεύθυνοι» πρέπει να βρουν τρόπο να ανταποκριθούν σε αυτά.
Σε δεύτερο χρόνο, καλούμαστε να προβληματιστούμε μαζί για τις ενέργειες που μπορούν να γίνουν μεμονωμένα και σε επίπεδο ομάδας/τάξης για την επίλυση αυτής της κατάστασης. Αυτός ο προβληματισμός οδηγεί τους συμμετέχοντες να γράψουν σε χαρτί τις δεσμεύσεις που είναι έτοιμοι να αναλάβουν υπογράφοντας μια “συμφωνία για το κλίμα”.
- Θετικές κινήσεις για τον πλανήτη! Παιχνίδι κουίζ:
Ερωτήσεις επιλογών που τοποθετούν τα παιδιά σε καθημερινές καταστάσεις (Βρίσκεσαι σε έναν δρόμο όπου δεν υπάρχει κάποιος κάδος για τα σκουπιδάκια που έχεις στα χέρια σου, τι κάνεις; Πως στεγνώνετε τα ρούχα σπίτι σας; Με τι μεταφορικό μέσο πάμε στο σχολείο κτλ…)
6) Ποιοι είναι οι φυσικοί πόροι του πλανήτη, είναι ανεξάντλητοι;
Τι είναι τα ορυκτά, πως τα χρησιμοποιούμε, και ποια η ημερομηνία λήξης τους; Τι είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας; Μια εισαγωγή στην Γεωλογία.
Δραστηριότητες:
Παιχνίδι στρατηγικής για την διαχείριση πόρων, τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες/χώρες που διαθέτουν ένα κεφάλαιο το οποίο πρέπει να διαχειριστούν χρησιμοποιώντας τη σωστή στρατηγική ανάπτυξης ώστε να εγκαταστήσουν υποδομές στη χώρα τους. 
Υπάρχουν περίπου τριάντα διαφορετικές υποδομές χωρισμένες σε 3 κατηγορίες:
- οικονομική (γεωργία, ψάρεμα, εργοστάσιο, ορυχείο, αεροδρόμιο κ.λπ.),
- κοινωνικά και οικολογικά (φυσικό πάρκο, σχολείο, επεξεργασία νερού, τρι-επιλεκτικές, δημόσιες συγκοινωνίες …),
- ενέργεια (ορυκτά ή ανανεώσιμα).
Κάθε υποδομή έχει οικολογικό και κοινωνικό αποτύπωμα που δημιουργεί θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις στον πλανήτη. Υπάρχει ένα όριο πέρα απο το οποίο ο πλανήτης δεν μπορεί πλέον να απορροφήσει αυτές τις επιπτώσεις.
Αυτός ο μηχανισμός επισημαίνει τις μη αναστρέψιμες συνέπειες της μη βιώσιμης ανάπτυξης (για παράδειγμα απώλεια βιοποικιλότητας, φυσικού χώρου, κοινωνικών δεσμών, πολιτιστικών παραδόσεων ή τεχνογνωσίας).
Κάντε τις σωστές επιλογές εγκαθιστώντας υποδομή που μειώνει το οικολογικό και κοινωνικό σας αποτύπωμα και βοηθά στη διατήρηση των πόρων της χώρας σας!
7) Κάθε πράγμα στον καιρό του. Διατροφή και περιβάλλον.
Το οικολογικό μας αποτύπωμα επηρεάζεται πολύ από την διατροφή μας. Υπάρχει δυνατότητα να κάνουμε μια οικολογική διατροφή, και προϋποθέτει την γνώση των φρούτων και λαχανικών της κάθε εποχής του τόπου μας. Η γνώση αυτή συνοδεύεται και από την γνώση του τι προσφέρει στον οργανισμό μας η κάθε τροφή.
Κάθε καρπός έχει το δικό του κατάλληλο περιβάλλον.
Τα παιδιά καλούνται να ανακαλύψουν μέσα από συνδυασμούς καρτών που από την μια έχουν την εικόνα της τροφής καθώς και το δέντρο η φυτό που την παράγει και από την άλλη την βασική της διατροφική αξία καθώς και την περιοχή και εποχή που είναι ιδανική για την καλλιέργεια της. Μετά θα φτιάξουν το “Λουλούδι των εποχών”. Πρόκειται για μια κατασκευή που αποτελείται από 12 πέταλα λουλουδιού , ένα για κάθε μήνα του χρόνου, σε κάθε πέταλο κολλάμε τα φρούτα και τα λαχανικά που αντιστοιχούν και το διατηρούμε για να μας υπενθυμίζει τι είναι καλύτερο να τρώμε κάθε εποχή.
Ευαισθητοποιούμε με τον τρόπο αυτό τα παιδιά στην βιοποικιλότητα, την βιώσιμη ανάπτυξη, και την υπεύθυνη κατανάλωση.
Συζητάμε τα οφέλη της οικολογικής διατροφής.
Για ποιόν λόγο είναι καλό να καταναλώνουμε προϊόντα εποχής;
8) Απορρίμματα τι είστε; Τα σκουπίδια μας μιλάνε.
Μια αναδρομή στις διάφορες κατηγορίες σκουπιδιών. Πως χωρίζονται, πως και που πρέπει να πεταχτεί το καθένα.
Κάποια αντικείμενα, σκουπίδια για τους μεν, μπορούν να φανούν χρήσιμα για τους δε.
Δραστηριότητες:
- Πως να ξεχωρίζω τα σκουπίδια.
- Το ρολόι των σκουπιδιών.
Φτιάχνουμε ένα ρολόι και τοποθετούμε δίπλα στις αντίστοιχες ώρες τα σκουπίδια που έχουμε παράξει ώστε να αποτυπωθεί η παραγωγή σκουπιδιών με βάση την καθημερινή μας δραστηριότητα.
- Χίλιοι λόγοι να πετάξεις!
Μέσα από τις σελίδες ενός περιοδικού, συλλέγουμε και κόβουμε εικόνες από διάφορα αντικείμενα. Η μια ομάδα εκτελεί μεγάλη εκκαθάριση, οπότε και ψάχνει λόγους για να ξεφορτωθείς ένα σωρό πράγματα τα οποία αξιολογούνται ως άχρηστα. Η άλλη ομάδα είναι ναυαγός σε ένα έρημο νησί και προσπαθεί να επιβιώσει αξιοποιώντας τα σκουπίδια που έχει ξεβράσει η θάλασσα, και που είναι αυτά που έχει ξεφορτωθεί η πρώτη ομάδα.
9) Σκεφτόμαστε οικολογικά!
Δεσμευόμαστε, προστατεύουμε τον πλανήτη. Τι μπορεί να κάνει ο καθένας από εμάς στην καθημερινότητα του για την προστασία του πλανήτη. Τι μπορούμε να αποφύγουμε να καταναλώσουμε. Πώς να μειώσουμε το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα.
Τα παιδιά θα φτιάξουν ένα ημερολόγιο των οικολογικών συνηθειών. Μέσα από ένα παιχνίδι ρόλων θα ορίσουν μικρές καθημερινές κινήσεις που συμβάλλουν στη προστασία του περιβάλλοντος.
Θα κατασκευάσουν μια δική τους πάνινη τσάντα από μια παλιά μπλούζα που θα γράψουν το μήνυμα τους, θα φτιάξουν δικές τους πάνινες μάσκες, θα κατασκευάσουν ένα δικό τους καθαριστικό χώρου με απλά υλικά (νερό, ξύδι, αιθέρια έλαια).
10) Πως επηρεάζεται ο πλανήτης και οι ζωντανοί οργανισμοί από τον άνθρωπο.
11) Η χερσαία τροφική αλυσίδα. Πως απειλείται η άγρια πανίδα.
12) Τα απειλούμενα είδη της χώρας μας……
Και πολλές άλλες δραστηριότητες στον εξωτερικό χώρο, κηπουρική, κομποστοποίηση, μεταποιήσεις, επισκευές.
Οι εκπαιδευτικοί επιλέγουν το εργαστήριο που τους ενδιαφέρει, τις έννοιες που επιθυμούν να αναπτύξουν και τις δραστηριότητες που θέλουν.
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε όλες τις τάξεις του δημοτικού.
Στον πολυχώρο “Μια Άλλη Ζωή” μπορεί να φιλοξενηθεί μια τάξη κάθε φορά.
Το κόστος ανέρχεται στα 6 ευρώ το παιδί.
Λίγα λόγια για την υπεύθυνη εργαστηρίου:
Ερευνητής Βιολόγος στην ειδικότητα. Συνεργάστηκε για περισσότερα από 10 χρόνια με φορείς για την προστασία του περιβάλλοντος και την μελέτη των πληθυσμών απειλούμενων ειδών. Και κάπως έτσι ειδικεύτηκε σε: Πρώτες βοήθειες, διάσωση, περίθαλψη και νεκροψίες θαλάσσιων θηλαστικών, παρακολούθηση του πληθυσμού της Μεσογειακής φώκιας στην Ελλάδα, προστασία των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση, φροντίδα άγριων ζώων, εκπαίδευση αρπακτικών πουλιών, υλοποίηση δράσεων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ενημέρωσης.
